سایت رسمی عباد الرحمن

تنبیه اول: در حالت غفلت استصحاب جاری نمی شود چون برای استصحاب شک و یقین فعلی لازم است

توضیح: یقین سابق و شک لاحقی که برای مکلف حاصل می شود باید از فعلیت برخوردار باشند تا مکلف بتواند استصحاب را جاری کند بنابرین کسی که غافل است ( یعنی برای یقین یا شک وی فعلیتی وجود ندارد هرچند اگر توجه پیدا کند یقین فعلی یا شک فعلی پیدا می کند(شک شانی) ) نمی تواند استصحاب جاری کند.

بالفرض در صورتی که مکلف مثلا ساعت ده صبح یقینا محدث بوده است. پس از این یقین به حدث غفلت بر او عارض شد و در همین حال غفلت باقی بود تا ظهر از راه رسید و مکلف اقدام به خواندن نماز ظهر کرد، حال پس از نماز توجه پیدا کرد ( توجه پیدا کرد که یقینا محدث بوده و یقین به طهارت بعد از حدث ندارد.)... مستفاد از قائده فراغ این است که نماز صبح صحیح است.

اشکال: این فرد که پس از نماز توجه پیدا کرد استصحاب حدث ساعت ده صبح جاری می شود و معلوم می شود که نماز در حال حدث بوده، پس باید نماز باطل باشد

جواب: درست است که نماز را در حال استصحاب حدث خوانده ولی چون غافل بود نمی تواند استصحاب جاری کند و قائده فراغ (به نظر آخوند از باب تخصیص و از نظر شیخ از باب حکومت) جایی برای استصحاب نمی گذارد و

در صورتیکه مکلف ساعت 10 صبح یقینا محدث بود وبه کارهای روزمره خودش مشغول شد وقبل از اذان ظهر و قبل از ظهر التفات به وضع خود پیدا نمود و در طهارت یا حدث خودش شک کند... استصحاب حدث جاری می شود

حال اگر توجه او از بین برود و نماز ظهر را در  همان حال بخواند و پس از نماز متوجه شود... چنین نمازی فاسد است