سایت رسمی عباد الرحمن

تنبیه دوازدهم: استصحاب امور اعتقادی

در تنبه ده و هفت گفیتم که مستصحب باید یا از احکام شرعیه باشد یا از موضوعاتی که دارای حکم شرعی(مثل حیات زید که دارای اثر بلاواسطه باشد یا موضوعات صرفه یعنی موضوعات عرفی که شارع بدون تصرف در آنها، آنها را موضوع حکم شرعی قرار داده مثل تراب و ماء و نماز  و روزه) باشد.

امور اعتقادیه:

1. از اموری هستند که از نظر شرعی، اعتقاد (تسلیم و انقیاد) به آنها مهم است. مثل حالات حساب و محشر و چگونگی عقاب و ثواب: در چنین امور اعتقادی در صورتی که شرائط استصحاب(یقین سابق و شک لاحق وجود داشته باشد چون استصحاب عمومیت دارد هم در موضوع جارری میشود و هم درحکم (بین مفهوم یقین و اعتقاد عموم و خصوص من وجه است مثل اینکه اهل کتاب به پیامبری پیامبر ص یقین داشتند ولی اعتقاد و ایمان نداشتند. و مثل مردم که با شنیدن از یکی دو نفر اعتقاد به مطلبی پیدا میکنند بدون اینکه علم حاصل شود.)

تنبیه یازدهم: الشک فی التقدم و التأخر

شک:

• در اصل حدوث حکم یا موضوع ذی حکم است

استصحاب به عدم در صورتی که دارای اثر باشد جاری می شود.

• در کیفیت حدوث(تقدیم یا تاخیر حدوث) بعد از یقین بعد اصل تحقیق و حدوث

یا تقدم و تاخر را نسبت به اجزاء می سنجیم

تنبیه دهم: فی لزوم کون المستصحب حکما شرعیا

مراد از اینکه مستصحب یا حکم یا موضوع داری حکم شرعی است این است که در حال بقاء حکم یا موضوع ذی حکم باشد نه در حال حدوث پس مستصحب و لو در حال حدوث، حکم شرعی نداشته باشد استصحاب جاری می شود.

استصحاب در صورتی جریان پیدا می کند که شک در یکی از دو چیز باشد:

1. در حوزه حکم شرعی
2. در موضوعی که دارای حکم شرعی بلاواسطه است

اثریکه خودش یا صاحبش استصحاب می شود در زمان مشکوک لاحق معتبر است نه در زمان یقین سابق

• مثال: مثل اینکه یقین به اسطاعت زید 10 ساله داشتیم (اثری ندارد و مخالفت و موافقت و ثواب و عقاب ندارد) حال بعد از گذشت 10 سال دیگر در بقای استطاعت او شک می کنیم... استصحاب می کنیم بقاء استطاعت زید را و حکم به وجوب حج را بر آن مترتب می کنیم چون آنچه معتبر است .

تنبیه نهم: این تنبیه توضیح اصل مثبت هست که توهم نشود که عدم ترتب اثر غیر شرعی و نه اثر شرعی با واسطه ( واسطه عادی یا عقلی) به نسبت مستصحب واقعی است بلکه فقط به نسبت به مطلق الوجود است. (اصل مثبت در وجود واقعی وجود دارد نه مطلق وجود)

توضیح:

اثار ولوازم شرعی وغیر شرعی مستصحب دو قسم است:

• آثار و لوازم وجود واقعی مستصحب است یعنی این آثار بر وجود واقعی مستصحب مترتب می شوند نه بر وجود تعبدی مستصحب، مثل نبات لحیه
• آثار و لوازمی که بر مطلق الوجود مترتب می شود (خواه بر وجود واقعی مستصحب، خواه بر وجود ظاهری تعبدی مستصحب) مثل وجوب موافقت، حرمت مخالفت

تنبیه هشتم: در واقع تتمه ای برای بحث اصل مثبت است و اختلافی که با شیخ ره در محدوده اصل مثبت در حجت وجود دارد.

• در صورتی که استصحاب در حکم شرعی جریان پیدا کند جعل حکمی مماثل با همان مستصحب است
• در صورتی که استصحاب در موضوعی از موضوعات جریان پیدا کند:

1. اگر به انگیزه ترتب اثر شرعی بلاواسطه خود مستصحب باشد این اصل جاری میشود مثل استصحاب حیات زید برای ترتب وجوب نفقه زوجه

2. در صورتی که مستصحب از امور ذاتیه باشد:

تمام ذات: نوع

جزء اعم ذات: جنس

جزء مساوی ذات: فصل

این مورد هم اصل مثبت است.

3. در صورتی که مستصحب محمول بالضمیمه باشد ( از امور متاصله ای که ما بحذاء خارجی دارد مثل سودا و بیاض و ...) از نظر شیخ ره استصحاب به دلیل اصل مثبت بودن جاری نمی شود.

آیا اینکه دیگران نماز، وضو یا دیگر اعمال ما را می بینند خوشمان می آید، ریا است؟

ریا با قصد حاصل میشود مثلا اگر کسی رکوعش را بیشتر از حد معمولی که می خوانده برای خوش آمدی دیگری طول بدهد یا ... ریا میشود ولی اگر همیشه رکوع طولانی دارد لازم نیست رکوعش را در جلوی دیگران کوتاه بجا بیاورد و این که خوشش می آید که دیگران می بینند که رکوعش طولانی هست ریا محسوب نمیشود چون غالبا افراد از اینکه دیگران فضیلتی در آنها می بینند خوششان می آید و نمی توانند جلوی خودشان را بگیرند مگر کسانی که بسیار تهذیب نفس کردند که کمتر کسی به این مرحله می رسد.

پس اگر برای خوش آمد دیگری در نماز کاری انجام دادیم ریا هست گر چه رضای خدا هم در کنارش قصد شده باشد ولی اگر ما کار خودمان را انجام می دهیم و اگر دیگران نبودند هم همین کارها را انجام می دادیم ریا نیست اگر چه از اینکه دیگران عمل ما را می بینند خوشمان بیاد و در نفس احساس لذت کنیم. 

تنبیه هفتم: اصل مثبت

استصحاب لوازم شرعیه با واسطه در استصحاب موضوعی را اصل مثبت می نامند.

توضیح:

استصحاب:

• در حکم شرعی جاری  شود(انشاء حکم مماثل): مثلا یقین به وجوب نماز جمعه یاطهارت ثوب داشتم الان شک دارم استصحاب جاری می شود
• در موضوعی که دارای حکم شرعی است جاری شود ( انشاء حکمی که مماثل حکم مستصحب است) : مثلا یقین به عدالت زید داشتم الان تردید دارم: استصحاب عدالت

در صورتی که مستصحب حکمی از احکام شرعیه باشد همه اثار شرعی و عقلی و عادی مترتب می شود مثلا پس از آنکه به دنبال شک در وجوب نماز جمعه آنرا استصحاب کردیم از نظر عقلی موافقتش واجب و به دنبالش ثواب مترتب می شود و در ترکش عقاب است و مخالفتش حرام است.

موضوعی که استصحاب می شود ممکن است اثر شرعی بلاواسطه داشته باشد مثل اینکه پس از شک در حیات زید، حیات زید را استصحاب کرده و احکام شرعیه ای مانند حرمت ازدواج زوجه اش و حرمت تقسیم اموال بر آن مترتب می کنیم.

کانال تلگرام فیضیه

#قابل_توجه_طلاب_عزیز
با داشتن کانال فیضیه از همه خبرهای بروزحوزه من جمله:
#قضاوت
#استخدام
#شهریه
#سربازطلبه
#دانشگاه
#معیشتی
بدون صرف وقت اضافه آگاه شوید

کانال تلگرام تحول در حوزه

تنبیه ششم: استصحاب احکام شرایع گذشته

همان گونه که در جریان استصحاب تفاوتی بین حکم تعلیقی و تنجیزی قائل نشدیم و در حکم تعلیقی نیز همانند حکم تنجیزی استصحاب را جاری دانستیم همچنین در جریان استصحاب  تفاوتی میان احکام شریعت خودمان و احکام شرائع گذشته وجود ندارد و همانگونه که در مورد حکم شریعت خودمان شک کنیم استصحاب جاری می کنیم مثلا یقینا نماز جمعه در عصر حضور در شرع ما واجب بوده الان شک داشته باشیم استصحاب جاری می کنیم، اگر در احکام شرائع گذشته هم تردید داشته باشیم استصحاب می کنیم چون ادله استصحاب عمومیت دارد. ( لاتنقض الیقین بالشک)

اهمیت حجاب در روایات و قرآن

احادیث تکان دهنده حجاب

امام صادق علیه السلام فرمود:

« لَیسَ لِاِبْلیسَ جُنْدٌاَشَدٌ مِنَ النِساءِوالْغَضَبِ » (۱)
سپاه و لشکری برای شیطان بهتر از زن و غضب نیست.

حضرت رسول خدا صلی الله علیه واله وسلم فرمود: 

«اَلنِّساءُ حِبالَةُ الشََّیطانِ » (۲)
زنان (بی عفت و بد حجاب) دام شیطان هستند.